Maden Arama Ruhsatının İptali
IV.Grup maden arama ruhsatları ile maden işletme ( altın-gümüş ) ruhsatının iptali istemi,
Arama ruhsatı kapsamında kalan sahaların milli park içinde kalıp kalmadığının araştırılması gerektiği,
Kaz Dağlarının Milli Park olması nedeniyle davaya konu 2006-5975, 2006-5976 ve 2006-6294 sicil numaralı IV. Grup maden arama ruhsatları ile 28237 sicil numaralı İR.3627 sayılı Maden İşletme ( altın-gümüş ) ruhsatının bulunduğu taşınmazların Milli Park alanı içinde kalıp kalmadığının araştırılması, uyuşmazlığa konu alan Milli Park alanı içerisinde kalıyor ise buna göre inceleme yapılması gerekmekte iken, söz konusu araştırma yapılmaksızın verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı hakkında.
Danıştay 8. Dairesi’nin 25.01.2008 tarih ve 2007/4362 E. 2008/417 K. Sayılı kararı:
“…
Uyuşmazlık, Balıkesir İli, Havran İlçesi Küçükdere Köyü sınırları dahilinde … A.Ş. uhdesinde bulunan 2006-5975, 2006-5976 ve 2006-6294 sicil numaralı IV.Grup maden arama ruhsatları ile 28237 sicil numaralı İR:3627 sayılı maden işletme ( altın-gümüş ) ruhsatının iptali isteminden doğmuştur.
3213 sayılı Maden Kanununun 5177 sayılı Kanunla değişik 7. maddesinde, orman, muhafaza ormanı, ağaçlandırma alanları, kara avcılığı alanları, özel koruma bölgeleri, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtı, tabiatı koruma alanı, tarım , mera, sit alanları, su havzaları, kıyı alanları ve sahil şeritleri, karasuları, turizm bölgeleri, alanları ve merkezleri ile kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, askeri yasak bölgeler ve imar alanları ile mücavir alanlarda madencilik faaliyetlerinin çevresel etki değerlendirmesinin gayri sıhhi müesseseler ile ilgili hususlar dahil hangi esaslara göre yürütüleceğinin ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği, çevre ve insan sağlığına zarar verdiği tespit edilen madencilik faaliyetlerinin gerekli önlemler alınıncaya kadar durdurulacağı, çevresel etki değerlendirmesi işleminin Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından, diğer izinlere ilişkin işlemlerinde ilgili bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca çevresel etki değerlendirmesi sürecinde en geç üç ay içinde bitirileceği, maden arama faaliyetlerinin, bu Kanunda sayılanlar dışında herhangi bir izne tabi olmadığı, işletme faaliyetlerinin ise bu Kanuna göre Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliğe göre yürütüleceği öngörülmüş, 16. maddesinde II Grup, III Grup ve IV Grup madenlerin arama ruhsatı ile aranacağı, Genel Müdürlüğe, IV Grup madenler için 2000 hektarı geçmeyecek şekilde arama ruhsatı müracaatı yapılacağı, müracaatların değerlendirilmesi sonucunda hak sağlanan alanların ayrı alanlar şeklinde oluşması durumunda, bu alanlardan her birine müracaat sahibinin talebi halinde ayrı ayrı da ruhsat verileceği, 17. maddesinde, arama ruhsatı ve sertifika süresinin üç yıl olduğu, bu sürenin , IV. Grup madenler için arama faaliyet raporları ile müracaat edilmesi halinde iki yıl uzatılabileceği, 24. maddesinde, arama ruhsat süresi sonuna kadar, tespit edilen madenin rezerv bilgilerini de içeren arama faaliyet raporunu en az bir maden mühendisi tarafından hazırlanan faaliyet sonrası işletme alanının çevre ile uyumlu hale getirilmesini de içeren, işletme projesi ve talep harcının ödendiğine dair belge ile müracaatta bulunulması halinde işletme ruhsatı hakkının doğacağı, Kanunun 7. maddesine göre alınması gerekli izinler için ruhsat tarihinden itibaren üç ay içinde müracaat edilmesinin zorunlu olduğu, izinlerin alınmasından itibaren işletme izni verileceği hükme bağlanmıştır.
3213 sayılı Yasanın 7. maddesinde belirtilen alanlarda madencilik faaliyetlerinin hangi esaslara göre yürütüleceği ve bu esaslarla ilgili olarak bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının vereceği izinlere dair usul ve esasları düzenlemek amacıyla çıkartılan ve 21.6.2005 günlü ve 25852 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliğinin 7. ,9., 20. 31., 34.,77. ,79,80.,83.,85.,86. maddelerinde doğa ormanlarında, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarında çevresel etki değerlendirmesi ile arama faaliyetleri, arama, ön işletme ve işletme izni alabilme şartları düzenlenmiştir.
Ayrıca, Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 28. maddesinde, I ( a ) ve V. Grup madenlerin işletme ruhsat süresinin en az beş yıl, diğer grup madenlerin işletme ruhsat süresinin görünür ve muhtemel hale getirilmiş rezerv ve hazırlanmış projesine göre belirleneceği ve bu sürenin 10 yıldan az olamayacağı, işletme ruhsat süresinin bitiminden önce talep harcı ile beraber Ek Form-6’ya uygun yeni bir projeyle uzatma talebinde bulunulması, sahada projesine uygun faaliyette bulunulmuş, maden rezervinin yeterli ve rasyonel bir şekilde işletilmesi için gerekli yatırımların yapılmış ve tesislerin inşa edilmiş olması ve projenin uygun bulunması durumunda ruhsat süresinin uzatılabileceği, toplam işletme ruhsat süresinin altmış yılı geçemeyeceği öngörülmüştür.
Diğer taraftan, 2872 sayılı Çevre Kanunun 5492 sayılı Yasa ile değişik 10. maddesinde,” Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya Proje tanıtımı dosyası hazırlamakla yükümlüdürler, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir.” kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez, … Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeler ve Stratejik Çevresel Değerlendirmeye tabi plan ve programlar veya konuya ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.” hükmüne yer verilmiş, bu maddeye dayanılarak hazırlanan ve 16.12.2003 günlü ve 25318 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 6. maddesinde, bu Yönetmelik kapsamındaki bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan gerçek ve tüzel kişilerin; Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu, Ek-II’ye tabi projeler için proje tanıtımı dosyası hazırlamak, ilgili makamlara sunmak ve projelerini verilen karara göre gerçekleştirmekle yükümlü oldukları, kamu kurum ve kuruluşlarının, bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirilmesi sürecinde proje sahiplerinin isteyeceği her türlü bilgi, doküman ve görüşü vermekle yükümlü bulundukları, bu Yönetmeliğe tabi projeler için” Çevresel Etki Değerlendirmesi olumlu ” kararı veya ” Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı alınmadıkça bu projelere hiç bir teşvik onayı, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilmeyeceği, proje için yatırıma başlanmayacağı kurala bağlanmıştır.
3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunun 28.02.1995 gün ve 4086 sayılı Yasayla değişik 20. maddesinin birinci fıkrasında , zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinlikleri ve vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamayacağı ve işletilemeyeceği, bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal sanayi işletmeleri yapımı ve işletilmesinin Tarım ve Köyişleri Bakanlığının iznine bağlı olduğu kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, ilk kez … Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti adına 06.08.1992 tarihinde altın madeni için düzenlenen ve bilahare aynı şirketin başvurusu sonucunda 06.03.2003 günlü olurla 06.08.2002 tarihinden geçerli olmak üzere 10 yıllığına altın ve gümüş madeni olarak uzatılan İR: 3627 sayılı işletme ruhsatının, müdahil … A.Ş. ile … Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti’nin başvurusu üzerine 29.11.2005 günlü olurla müdahil … A.Ş ne devredildiği, davalı idare yanında davaya katılan … A.Ş.’nın 09.06.2006 tarihli başvurusu üzerine Balıkesir İli Havran ilçesi Fazlıca Köyü sınırları dahilinde kalan 377,07 hektarlık saha için 22.06.2006 tarihinden geçerli olmak üzere üç yıl süreli 2006-5975 numaralı, aynı ilçenin Çamdibi Köyündeki 465.09 hektarlık saha için 2006-5976 sicil numaralı ve 28.06.2006 tarihinde geçerli olmak üzere Çamdibi köyündeki 30.18 hektarlık saha için 2006-6294 numaralı IV Grup maden arama ruhsatının düzenlendiği, bakılan davanın da söz konusu işletme ruhsatı ile sözü edilen arama ruhsatlarının iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, işletme ruhsatının ilk kez 06.08.1992 tarihinde alınmasından sonra yapılan başvuru üzerine dava konusu işletme ruhsatının 1993 yılında Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği olumsuz raporu aldığı ve faaliyete geçemediği, zeytinlik sahalara üç kilometreden daha az mesafede toz duman çıkardığının Havran Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2006/2446 sayılı dosyasına sunulan bilirkişi raporuyla tespit edildiği, 3573 sayılı Yasanın 4086 sayılı Yasayla değişik 20. maddesinin işletme ruhsatının ilk olarak alındığı 6.8.1992 tarihinden sonra, temdit tarihinden ( 6.8.2002 ) önce yürürlüğe girmesi nedeniyle işletme ruhsatına dayanak alınamayacağından bahisle İR:3627 nolu işletme ruhsatı sahasındaki maden çıkarma faaliyetinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Geçici 3. maddesi kapsamında değerlendirilmesine ilişkin 30.6.2006 günlü ve 5007-31443 sayılı işlemin tesis edildiği, söz konusu işlemin İdare Mahkemesince 11.05.2007 günlü, ve 631 sayılı kararla iptal edildiği ve Danıştay 6. Dairesinin 23.7.2007 günlü ve E:2007/4874 sayılı kararı ile iptal kararının yürütülmesinin durdurulması isteminin reddedildiği, buna karşın İdare Mahkemesince iptal edilen işlemle aynı doğrultudaki gerekçeyle faaliyetle ilgili olarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine göre yapılacak değerlendirmenin ilk olarak 1992 yılında işletme ruhsatı verilmesinden sonraki bir safhaya ilişkin bulunması ve düzenlenmesinden çok sonra tesis edilen 30.6.2006 günlü işlemin dava konusu işletme ruhsatına dayanak oluşturmayacağından söz edilerek davanın reddine karar verilmiştir.
Ancak, Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği uyarınca Milli Park içerisinde kalan taşınmazlar için anılan Yönetmelikte belirtilen ayrı uygulamaların yapılması gerekmekte olup, Kaz Dağlarının Milli Park olması nedeniyle davaya konu 2006-5975, 2006-5976 ve 2006-6294 sicil numaralı IV. Grup maden arama ruhsatları ile 28237 sicil numaralı İR.3627 sayılı Maden İşletme ( altın-gümüş ) ruhsatının bulunduğu taşınmazların Milli Park alanı içinde kalıp kalmadığının araştırılması, uyuşmazlığa konu alan Milli Park alanı içerisinde kalıyor ise buna göre inceleme yapılması gerekmekte iken, söz konusu araştırma yapılmaksızın karar verildiği görülmektedir.
Öte yandan, dava konusu ruhsatların bulunduğu taşınmazlarda 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunun 28.02.1995 gün ve 4086 sayılı Yasayla değişik 20. maddesinin birinci fıkrasına aykırı olarak toz,duman emisyonu bulunduğunun yargı kararı ile saptanması karşısında bu hususun da gözardı edilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle eksik incelemeye dayalı Bursa 3. İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 25.01.2008 gününde oybirliği ile karar verildi.
Kaynak: https://lib.kazanci.com.tr/
Yargı mercileri tarafından verilen kararlar yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine ve olayın özelliklerine göre verilen kararlar olup, kararların emsal karar olarak uygulanıp uygulanamayacağı her somut olayda ayrıca değerlendirilmelidir.”